مجموعه تلویزیونی جوکر به کارگردانی احسان علی‌خانی، یکی از جدیدترین تلاش‌های او در زمینه رئالیتی شو است که توانسته توجه‌های زیادی را به خود جلب کند. این برنامه که اولین فصل خود را پشت سر گذاشته، با واکنش‌های متفاوتی از سوی مخاطبان و منتقدان روبه‌رو شده است. در این نقد، به بررسی جوانب مختلف این برنامه، از جمله طراحی و کارگردانی، ساختار کمدی و نقش مهمانان خواهیم پرداخت.
طراحی و کارگردانی
احسان علی‌خانی باسابقه کارگردانی برنامه‌های معروفی همچون «ماه‌عسل» و «عصر جدید»، با جوکر وارد مرحله جدیدی از حرفه خود شد. کارگردانی چنین برنامه‌ای که ۴۰ دوربین به طور هم‌زمان لحظات شرکت‌کنندگان را ثبت می‌کنند، به‌خودی‌خود چالشی جدی است. از لحاظ تکنیکی، می‌توان گفت که علی‌خانی موفق شده یک پروداکشن بزرگ را به‌درستی مدیریت کند. استفاده از دوربین‌های متعدد و تصویربرداری ۳۶۰ درجه از نقاط قوت این برنامه است که به ارائه دیدگاه‌های متنوع از واکنش‌های شرکت‌کنندگان کمک می‌کند.
بااین‌حال، یکی از نقاط ضعف اصلی کارگردانی در جوکر، برنامه‌ریزی و هدایت پیش‌نویسی است که احساس بداهه‌گویی و جریان طبیعی را از بین می‌برد. تیم نویسندگان، با ارائه سناریوهای از پیش تعیین‌شده، بخش زیادی از خلاقیت و بداهه‌گویی شرکت‌کنندگان را محدود کرده‌اند. این موضوع باعث می‌شود که جوکر بیشتر شبیه یک برنامه نمایشی باشد تا یک رئالیتی شو واقعی.درحالی‌که قرار بود جوکر نمایشی از کنش‌های واقعی افراد در موقعیت‌های طبیعی باشد، این پیش برنامه‌ریزی‌ها مانع از آن شد که برنامه به‌عنوان یک رئالیتی شو واقعی عمل کند.
کمدی یا لودگی؟
نکته‌ای که نمی‌توان از آن غافل شد، نوع شوخی‌ها و ساختار کمدی در جوکر است. هدف اصلی برنامه این بود که شرکت‌کنندگان یکدیگر را به خنده وادار کنند، درحالی‌که خودشان باید از خندیدن پرهیز کنند. اما بسیاری از این شوخی‌ها به حرکات بدنی و لودگی‌های سطحی محدود می‌شود که به‌جای ایجاد طنز عمیق، تنها باعث خنده‌های لحظه‌ای و گذرا می‌شود. یکی از دلایل اصلی این امر، نبود نویسندگان طنز قوی و برجسته در تیم برنامه است. حضور نویسندگان حرفه‌ای طنز می‌توانست به بهبود کیفیت شوخی‌ها و افزایش عمق کمدی برنامه کمک کند.
بسیاری از شوخی‌ها نه‌تنها کم‌مایه و سطحی هستند، بلکه به‌نوعی التماس برای خنده محسوب می‌شوند. محدودیت‌های فرهنگی و سانسور نیز مزید بر علت شده تا تیم برنامه‌ساز به شوخی‌های بدنی و تکراری متوسل شود. یکی از نمونه‌های بارز این مسئله، استفاده از لباس‌های حیوانات یا تقلید صدای خوانندگان است که بیشتر به‌نوعی نمایش لودگی شبیه است تا خلق موقعیت‌های طنز.
رئالیتی شو یا برنامه نمایشی؟
یکی از مسائلی که به‌شدت مورد نقد قرار گرفته است، این است که آیا جوکر یک رئالیتی شو واقعی است یا فقط نمایشی برنامه‌ریزی‌شده. رئالیتی شوها معمولاً به دنبال بازنمایی کنش‌های واقعی افراد در موقعیت‌های چالش‌برانگیز هستند. اما در جوکر، بسیاری از واکنش‌ها و شوخی‌ها ازپیش‌طراحی و تمرین شده‌اند که این امر باعث می‌شود احساس طبیعی بودن در برنامه کاهش یابد.
مشخص نیست شوخی‌ها حاصل خلاقیت شرکت‌کنندگان هستند یا نویسندگان برنامه. اگر هدف این است که شرکت‌کنندگان با خلاقیت شخصی خود شوخی بسازند، پس چرا همه چیز از پیش‌نویسی شده است؟ این تضاد میان بداهه‌گویی و برنامه‌ریزی، یکی از مشکلات اصلی جوکر است که هویت آن را به‌عنوان یک رئالیتی شو واقعی زیر سؤال می‌برد.
ترکیب مهمانان
انتخاب مهمانان برای شرکت در چنین برنامه‌ای نقش بسیار مهمی در موفقیت یا شکست آن دارد. در جوکر، ترکیب مهمانان از چهره‌های آشنا و کمتر شناخته‌شده تشکیل شده است. برخی از این مهمانان توانستند چهره جدیدی از خود به نمایش بگذارند؛ به‌عنوان‌مثال، رضا نیکخواه، یکی از شرکت‌کنندگان، توانست به‌عنوان یک کمدین موفق عمل کند و تحسین‌های زیادی را به دست آورد. در مقابل، برخی از مهمانان کمتر شناخته‌شده مثل ایمان صفا نیز با حضور در این برنامه به‌طورجدی موردتوجه قرار گرفتند.
بااین‌حال، یکی از انتقاداتی که به این برنامه وارد است، تکراری بودن چهره‌هاست. بسیاری از مهمانان جوکر قبلاً در برنامه‌های مختلف تلویزیونی حضور داشتند و این امر باعث می‌شود که تازگی و جذابیت آن‌ها کاهش یابد. این مسئله نشان می‌دهد که تنها حضور سلبریتی‌ها نمی‌تواند تضمین‌کننده موفقیت یک برنامه باشد، بلکه نیاز به تنوع و انتخاب چهره‌های جدیدتر است.
نتیجه‌گیری
برنامه جوکر به‌عنوان اولین تجربه احسان علی‌خانی در شبکه نمایش خانگی، توانسته تا حد زیادی توجه مخاطبان را به خود جلب کند و به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌ها تبدیل شود. بااین‌حال، این برنامه با چالش‌های جدی در زمینه طراحی کمدی، نقش‌آفرینی مهمانان و مفهوم رئالیتی شو مواجه است. شوخی‌های سطحی و تکراری، عدم حضور زنان و برنامه‌ریزی‌های از پیش نویسی‌شده، از جمله نقاط ضعف این برنامه به شمار می‌روند.
بیشتر بخوانید: سریال‌های اختصاصی فیلیمو؛ معرفی ۱۴ سریال برتر
اگرچه جوکر توانسته در فصل اول خود موفقیت‌هایی کسب کند، اما برای ادامه این موفقیت در فصل‌های بعدی نیاز به تغییرات اساسی در ساختار و محتوای برنامه احساس می‌شود. تیم نویسندگان باید خلاقیت بیشتری در خلق شوخی‌های تازه و هوشمندانه به خرج دهند و همچنین از مهمانانی با تنوع بیشتر استفاده کنند. به‌علاوه، حضور زنان در برنامه می‌تواند به پویایی و جذابیت آن بیفزاید و برنامه را از یکنواختی نجات دهد.
در نهایت، جوکر توانسته به‌عنوان یکی از برندهای مطرح شبکه نمایش خانگی مطرح شود، اما برای حفظ این جایگاه و جلوگیری از افت مخاطب، نیاز به تغییرات جدی و نوآوری‌های جدید دارد. اگر این تغییرات به‌درستی انجام نشود، ممکن است سرنوشت جوکر همانند بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی دیگر شود که پس از یک فصل موفق، به‌تدریج از یادها فراموش شدند.
source