سوء‌ظن یک مدل تحجّر است

حجت‌السلام و المسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه در برنامه «سمت خدا» شبکه سه سیما درباره ابعاد اجتماعی ظن سوء بر اساس آیات و روایات گفت: مدیریت ذهن بدین معناست که ما چه مقدار درباره یک موضوع فکر کنیم. آن مدتی که ما فکر می‌کنیم، یعنی معلومات را کنارهم می‌چینیم، تا به نتیجه برسیم. کسی که قلب و گرایش‌های سالمی دارد، اجازه بررسی عقلانی را به طور کامل می‌دهد. سوء‌ظن یک مدل تحجّر است. یک مدل بستن باب تفکر و توقف در تعقل است. سوء‌ظن یعنی من به برخی دارایی فکری خود علاقه دارم و نمی‌خواهم به بیشتر از آن فکر کنم. 

حجت‌السلام پناهیان ادامه داد: گاهی اوقات سوء‌ظن بخاطر علاقه ما به تنبلی است، یا بخاطر طمع، حسادت به کسی است. باید قلب ما عاشق حقیقت باشد. کسی که عاشق حقیقت است و خودش را فراموش کرد، به حقیقت می‌رسد. این انسان تفکر صائب دارد و ظن صائب هم پیدا می‌کند. وقتی شما عاشق حقیقت شدی، فکرت درست کار می‌کند. بعضی‌ها به من ایراد می‌گیرند که چرا در ایمان آوردن به خدا، ائمه (ع) و رسول خدا (ص) پای گرایش‌ها را وسط می‌کشید. بخدا که پای عقل را وسط می‌کشیم. می‌گویند نه، تو اسم از گرایش‌ها آوردی. اگر شما گرایش به حقیقت نداشته باشی، عقلت کار نمی‌کند. شما باید قلب سالم داشته باشی، تا متوجه مطلب بشوی. 

این استاد دانشگاه افزود: کجا انسان به گمان باطل می‌رسد؟ جایی که گرایش‌های نابجا می‌گوید به فلان نتیجه بسنده کن. کجا انسان به ظن صائب می‌رسد؟ جایی که هیچ‌وقت گرایش‌های غلط روی فکر اثر منفی نگذارد. پس ما گمان خوب هم داریم. خداوند حق را بر زبان آنها جاری می‌کند.