شناسه خبر : 111945
پرینتخانه » اقتصادی, مطالب روزنامه
تاریخ انتشار : 27 فروردین 1404 – 9:11 |
گره کار پروژه‌های ناتمام کجاست؟
پروژه‌های عمرانی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های بنیادین توسعه ملی، نقشی حیاتی در ارتقاء زیرساخت‌های اقتصادی، رفاهی و اجتماعی کشورها ایفا می‌کنند. در جمهوری اسلامی ایران نیز طی دهه‌های گذشته، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در حوزه پروژه‌های عمرانی صورت گرفته، اما آنچه به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی مطرح است، حجم بالای پروژه‌های نیمه‌تمام است که نه‌تنها منابع مالی و انسانی گسترده‌ای را به خود جذب کرده‌اند، بلکه در بسیاری موارد، به‌دلیل عدم بهره‌برداری نهایی، منجر به اتلاف سرمایه شده‌اند. برآوردهای رسمی نشان می‌دهد که پروژه عمرانی چشم‌گیری در سراسر کشور در حالت بلاتکلیف رها شده‌اند؛ پدیده‌ای که پرسش‌های اساسی درخصوص ریشه‌ها و راهکارهای مهار آن مطرح می‌سازد. یکی از مهم‌ترین دلایل نیمه‌تمام ماندن پروژه‌های عمرانی، نبود نظارت دقیق و مستمر برای تأمین مالی است. بسیاری از این پروژه‌ها بدون پشتوانه اعتباری کافی و به‌صورت دفعتی کلنگ‌زنی شده‌اند؛ در حالی‌که روند تأمین منابع، یا متکی به درآمدهای ناپایدار مانند فروش نفت بوده یا درگیر بودجه‌ریزی سالانه پرنوسان شده است. همین مسئله سبب می‌شود که پروژه‌ها در میانه مسیر، با کمبود منابع مواجه شده و متوقف شوند. از سوی دیگر، ضعف در مطالعات امکان‌سنجی و عدم تدوین نقشه آمایش سرزمین، باعث شده برخی پروژه‌ها در نقاطی آغاز شوند که یا مزیت اجرایی ندارند یا در هم‌پوشانی با سایر برنامه‌های منطقه‌ای قرار می‌گیرند. این بی‌نظمی در جانمایی و مدیریت پروژه، موجب اتلاف منابع و کاهش بهره‌وری طرح‌های عمرانی شده است. همچنین، در بسیاری موارد، فقدان نظارت کافی بر کیفیت اجرا، ناهماهنگی بین نهادهای مجری، تغییر مکرر اولویت‌های اجرایی و نبود شفافیت در تخصیص منابع، روند پیشرفت پروژه‌ها را با چالش مواجه کرده است. باید پذیرفت که پروژه عمرانی، تنها یک اقدام فیزیکی نیست؛ بلکه یک فرآیند مدیریتی و اقتصادی دقیق است که در صورت عدم پیروی از اصول کارشناسی، می‌تواند به چالش سرمایه‌سوزی تبدیل شود. بهبود این وضعیت در گرو مجموعه‌ای از اقدامات اصلاحی است؛ از جمله طراحی نظام اولویت‌بندی هوشمند برای پروژه‌ها، اعمال انضباط مالی، تقویت مشارکت بخش خصوصی، حرکت به‌سوی تامین مالی ترکیبی (عمومی-خصوصی) و نیز الزام به تطابق طرح‌ها با آمایش سرزمین و مطالعات آینده‌پژوهی. همچنین توسعه سامانه‌های نظارت برخط، گزارش‌دهی شفاف و استفاده از فناوری‌های نوین مدیریتی می‌تواند در کارآمدسازی اجرای پروژه‌های عمرانی، نقش‌آفرینی کند. پرسش اصلی این است: چگونه می‌توان از بلاتکلیفی پروژه‌های ناتمام عبور کرد و ساخت‌وساز را به مسیر بهره‌وری، اثربخشی و ارزش‌آفرینی بازگرداند؟ پاسخ به این سؤال، در گرو بازنگری جدی در نحوه آغاز، تأمین مالی و نظارت بر پروژه‌های عمرانی است. در بررسی بیش‌تر این موضوع به گفتوگو با حمیدرضا گودرزی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
حمیدرضا گودرزی، عضو کمیسیون عمران مجلس:
توسعه عمرانی باید با آمایش سرزمین همراه باشد
حمیدرضا گودرزی، نماینده مردم الیگودرز و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار «رسالت» به تشریح علل رها شدن نیمه‌تمام پروژه‌های عمرانی پرداخت و دراین باره بیان داشت: مهم‌ترین عامل رها شدن نیمه‌تمام پروژه‌های عمرانی، شروع پروژه‌های بی حساب‌وکتاب است. متاسفانه طی چندسال گذشته پروژه‌هایی را بی آنکه درخصوص تامین اعتبارشان چاره‌جویی گردد، آغاز کردند و اینک این پروژه‌ها به صورت نیمه‌تمام رها شده و روی دست دولت باقی مانده است.
وی با اشاره به مدت زمان بالای برخی پروژه‌های ناتمام افزود: برخی پروژه‌ها بیش از ۱۲ سال از شروع‌شان می‌گذرد اما همچنان به نتیجه نرسیده و به صورت نیمه‌تمام باقی مانده است.
گودرزی با اشاره به مشکلات تامین مالی و عدم دقیق آمایش سرزمین تصریح کرد: مهم‌ترین چالش رها شدن نیمه‌تمام پروژه‌های عمرانی، بحث تامین مالی و عدم اعتبار لازم است. درحقیقت در زمان شروع پروژه به موضوع مهمی همچون آمایش سرزمین توجه نشده و مبرهن نگشته است که مهم‌ترین پروژه برای هر استان چیست. به عنوان مثال بررسی لازم صورت نگرفته تا مشخص گردد مهم‌ترین پروژه در استان لرستان کدام است و مرتبط با چه حوزه‌ایی است. متاسفانه اکنون مشاهده می‌کنیم که در حوزه راه آهن و پتروشیمی پروژه‌های متعددی کلنگ زنی شده است که اکنون به نتیجه نرسیده است و اگر به صورت آماری بخواهیم درصد تکمیل‌شان را بیان داریم، باید بگوییم که تنها ۱۵ الی ۲۰ درصد تکمیل گشته است.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با تاکید بر ضرورت آمایش سرزمین همچنین خاطرنشان کرد: عدم دقیق آمایش سرزمین موجب شده تا پروژه‌های عمرانی به نتیجه نرسند و نیمه‌تمام رها شوند.
نماینده مردم الیگودرز در مجلس دوازدهم در پایان این گفتوگو با تاکید بر ضرورت شناسایی پروژه‌های حائزاهمیت و اولویت‌دار متذکر شد: به منظور آنکه پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام رها نشوند و به نتیجه برسند، ضرورت دارد تا آمایش سرزمین دقیق بداریم. همچنین ضرورت دارد تا بی حساب و کتاب پروژه‌ها را شروع نکنیم. باید مانع از کلنگ‌زنی‌های غیرضروری شد و طی نشست با نمایندگان مجلس، پروژه‌های ضروری هر استان را شناسایی کرد و با هم‌فکری و تامین اعتبار لازم، یک پروژه مشخص را به اتمام رساند.
|
source