فرارو- حسن طوفانیان، یکی از چهرههای پرنفوذ نظامی در دوران پهلوی، در سال ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. پدرش، میرزا مهدی، در بازارچه امامزاده یحیی تهران دکان خیاطی و پارچهفروشی داشت و مادرش آمنه، دختر حاج شیخ علی عرب بود. ریشه خانوادگی او به مناطق تاریخی تفرش، فراهان و آشتیان بازمیگشت؛ مناطقی که خاندان طوفانیان برای نسلها در آن زیسته بودند.
به گزارش فرارو، او مسیر نظامیگری را انتخاب کرد و در مهرماه ۱۳۳۶ به درجه سرتیپی رسید. کمی بعد به عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع نظامی درآمد. با جلب اعتماد محمدرضا پهلوی، به عنوان آجودان مخصوص شاه انتخاب شد و در ادامه، با طی سلسلهمراتب ارتش به درجه سرلشکری، سپس سپهبدی و نهایتاً در آبانماه ۱۳۵۲ به بالاترین درجه نظامی یعنی ارتشبدی دست یافت. او همچنین ریاست اداره چهارم ستاد بزرگ ارتشتاران را بر عهده داشت.
از اوایل دهه ۱۳۴۰، طوفانیان یکی از نزدیکترین افراد نظامی به شاه محسوب میشد. در بسیاری از سفرهای داخلی و خارجی، همراه همیشگی محمدرضا بود و کمکم به محرم اسرار نظامی سلطنت بدل شد. این اعتماد بیسابقه، راه را برای تصدی یکی از کلیدیترین مناصب در ساختار دفاعی کشور باز کرد: ریاست اداره کل صنایع نظامی و مسئولیت خرید تسلیحات از خارج، سمتی که از سال ۱۳۴۲ تا پایان حکومت پهلوی در اختیار او بود و نقش کلیدی در سرنوشت مالی، سیاسی و نظامی کشور ایفا کرد.
طوفانیان با اتکا به هوش تجاری، روابط غیررسمی با نظامیان آمریکایی و لابیگری با کارخانههای اسلحهسازی غربی، توانست بودجههای کلان نفتی را به سمت بازارهای تسلیحاتی، بهویژه آمریکا، هدایت کند. خودش در خاطراتش وضعیت تسلیحاتی ایران در آغاز دهه ۱۳۲۰ را «بهشدت ضعیف» توصیف میکند؛ خصوصاً در زمینه نیروی هوایی. همین ارزیابی، بهانهای شد برای آغاز موج سنگین خریدهای نظامی در دهههای بعد.
روزنامه فرانسوی لوموند در ۱۸ مه ۱۹۷۸ نوشت: «سطح خریدهای تسلیحاتی ایران، بهویژه از آمریکا، به ۱۰ میلیارد دلار در سال رسیده است. ایران بزرگترین مشتری سلاحهای آمریکایی است و بیش از نیمی از فروش سالانه اسلحه این کشور را به خود اختصاص داده. خرید ۸۰ فروند جنگنده فوق پیشرفته تامکت F-14 تنها بخشی از این قراردادهاست.»
تصویری از ارتشبد حسن طوفانیان و اسدالله علم
در کنار خرید تسلیحات، طوفانیان در راهاندازی زیرساختهای نظامی نیز نقش مهمی داشت. او به خرید کارخانههای ساخت سلاح از آلمان اشاره میکند که به گفته خودش، «۱۴ سال پیش از انقلاب»، سالانه «۴۰ هزار قبضه تفنگ» تولید میکرد.
با اوجگیری انقلاب در سال ۱۳۵۷، طوفانیان نیز همچون دیگر مهرههای کلیدی نظام پهلوی زیر ذرهبین قرار گرفت. گفته میشود که او ابتدا دستگیر و به زندان قصر منتقل شد اما ساعاتی بعد، بهصورت مشکوکی به پادگان لویزان انتقال یافت؛ جایی که اسناد خریدهای گسترده تسلیحاتی نگهداری میشد. با این حال، خود طوفانیان در گفتوگویی با پروژه تاریخ شفاهی ایران، هرگونه بازداشت و زندان را تکذیب کرد و گفت که هرگز دستگیر نشده و پس از ۹ ماه زندگی مخفیانه، از ایران خارج شده است.
source