رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، از اجرای چارچوب‌های یکسان ارزشیابی برای دانش‌آموزان تمامی مدارس دولتی و غیر دولتی خبر داد و تأکید کرد که هدف اصلی این مرکز، حذف تفاوت‌های آموزشی و ارتقای کیفیت یادگیری همه دانش‌آموزان است.
به گزارش خبرنگار آنا، در حالی که بحث تفاوت کیفیت آموزشی میان مدارس دولتی و غیردولتی همواره مورد توجه جامعه قرار داشته، اظهارات اخیر محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت آموزش و پرورش درباره استانداردسازی فرآیند‌های ارزشیابی، نویدبخش تحولی عمیق در نظام آموزشی کشور است.
این رویکرد نه‌تنها نشان از تعهد جدی به برقراری عدالت آموزشی دارد، بلکه می‌تواند نقش مهمی در بازگشت محتوا و روش‌های آموزشی به چارچوب‌های علمی و منسجم داشته باشد.
همه دانش‌آموزان یکسان هستند
در گذشته، شایعات و دغدغه‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه مدارس خاصی از معیار‌های متفاوتی در ارزشیابی دانش‌آموزان استفاده می‌کنند یا حتی در فرآیند نمره‌دهی دچار انحراف می‌شوند. اما این بار، زارعی با برجسته کردن اجرای چارچوب‌های یکسان و سراسری، این پیام را منتقل می‌کند؛ تمام دانش‌آموزان بدون توجه به محل تحصیل، در شرایط برابر قرار می‌گیرند.
این موضوع به‌ویژه در مقطعی که امتحانات نهایی و سوابق تحصیلی نقش مهمی در آزمون سراسری دارند، حائز اهمیت است. استانداردسازی نمره‌دهی و طراحی سوالات، می‌تواند به عنوان یک ضربه قاطع به نابرابری‌های ساختاری موجود در آموزش و پرورش عمل کند.
مدارس غیردولتی؛ رقابت یا همکاری؟
جالب توجه است که زارعی در پاسخ به این پرسش که آیا مدارس غیردولتی به عنوان رقبایی مستقل دیده می‌شوند، صراحتاً اعلام می‌کند، دانش‌آموزان مدارس غیردولتی نیز جزء دانش‌آموزان ما هستند. این جمله، نگاهی انسانی و یکپارچه به تمامی واحد‌های آموزشی را منعکس می‌کند.
همچنین، نقدی که وی از رویکرد قدیمی آموزشی برخی مدارس غیردولتی دارد، مثل تمرکز بیش از حد بر تست‌زنی و کلاس‌های کنکوری، نشان از آگاهی مدیران آموزشی نسبت به لزوم بازگشت به بنیان‌های کتاب درسی و آموزش مفهومی دارد. این انتقاد، البته به همراه پیشنهاد راه‌حل، یعنی بازگشت به کتاب درسی، نشان‌دهنده دیدگاهی علمی و عملی است.
سوابق تحصیلی؛ فرصتی دوگانه برای دانش‌آموزان
یکی دیگر از نکات برجسته این گفت‌و‌گو، نحوه محاسبه و اعمال سوابق تحصیلی پایه‌های یازدهم و دوازدهم در کنکور است. بر اساس توضیحات زارعی، دو نمره کل از این سوابق تراز می‌شود و بهترین آنها به نفع دانش‌آموز اعمال خواهد شد.
این سیستم، عدالت فردی و روانی را در فرآیند ارزشیابی تقویت می‌کند و به دانش‌آموزان این اطمینان را می‌دهد که تلاش‌هایشان در تمامی سال‌های دبیرستان بدون دقت کم قضاوت می‌شود.
چشم‌انداز توسعه آموزشی؛ از استانداردسازی تا عدالت اجتماعی
اما چه چیزی این گفته‌ها را مهم می‌کند؟
تجربه کشور‌های پیشرفته آموزشی نشان داده است که کاهش شکاف آموزشی میان مدارس مختلف، تنها ابزاری برای ارتقای عدالت اجتماعی نیست، بلکه پایه‌ای برای افزایش بهره‌وری ملی و توسعه پایدار است.
وقتی تمام دانش‌آموزان تحت یک چارچوب واحد و عادلانه قرار بگیرند، نه تنها اعتماد عمومی به نظام آموزشی افزایش پیدا می‌کند، بلکه فضای رقابتی سالمی هم در میان مدارس ایجاد می‌شود که می‌تواند منجر به بهبود کیفیت واقعی آموزش شود.
آیا عدالت آموزشی قابل دستیابی است؟
با وجود چالش‌های متعدد، اقداماتی مانند استانداردسازی آزمون‌ها، اجرای یکسان فرآیند‌های ارزشیابی و نظارت دقیق بر محتوای آموزشی، گام‌هایی جدی به سمت عدالت آموزشی است. این حرکت می‌تواند نقطه شروعی برای تغییرات گسترده‌تر در نظام آموزشی باشد؛ تغییراتی که نه تنها به بهتر شدن نتایج آزمون‌ها کمک کند، بلکه هویت و مأموریت واقعی آموزش و پرورش را دوباره زنده کند.
در نهایت، آینده آموزش در ایران نه در تفاوت مدارس، بلکه در هماهنگی و همدلی میان آنها رقم خواهد خورد.
محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، اعلام کرد: این مرکز با هدف کاهش تفاوت‌های آموزشی بین دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیر دولتی، چارچوب‌های ارزشیابی سراسری و یکسانی را در اختیار همه دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
زارعی با تأکید بر اینکه سازوکار ارزشیابی باید عادلانه و استاندارد باشد، گفت: تمامی مراحل طراحی سوالات، برگزاری آزمون‌ها و تصحیح پاسخ‌ها به صورت یکسان در تمامی مدارس اجرا می‌شود و هیچ تفاوتی میان مدارس دولتی و غیر دولتی وجود ندارد.
وی افزود: همه دبیران در فرآیند نمره‌دهی بر اساس راهنمای تصحیح مشارکت دارند تا عدالت آموزشی حفظ شود.
رئیس مرکز ارزشیابی، نگاه خود به مدارس غیر دولتی را رقابتی ندانست و تصریح کرد: دانش‌آموزان مدارس غیر دولتی نیز جزء دانش‌آموزان ما هستند و نسبت به آنها مسئولیت داریم.
زارعی با اشاره به نتایج آزمون‌های نهایی، خاطرنشان کرد: عملکرد برخی مدارس غیر دولتی، به‌ویژه آنها که بر روش‌های قدیمی مثل کلاس‌های کنکور و آموزش مهارت‌های تست‌زنی تأکید دارند، به اندازه انتظار نبوده است. زارعی توصیه کرد که بازگشت به کتاب‌های درسی می‌تواند به بهبود عملکرد این مدارس کمک کند.
در ادامه، وی به نحوه تأثیر سوابق تحصیلی پایه‌های یازدهم و دوازدهم در آزمون سراسری اشاره کرد و توضیح داد: دو نمره کل از این سوابق تحصیلی استخراج و ترازگیری می‌شود و هرکدام که به نفع دانش‌آموز باشد، در نتیجه نهایی اعمال خواهد شد.
اهمیت استانداردسازی در کاهش شکاف آموزشی
یکی از چالش‌های اساسی نظام آموزشی، تفاوت کیفیت آموزش و امکانات بین مدارس دولتی و غیر دولتی است که می‌تواند به تفاوت در عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان منجر شود. استانداردسازی فرآیند‌های ارزشیابی و آموزش، از جمله طراحی سوالات، برگزاری آزمون‌ها و نحوه تصحیح، از مهم‌ترین راهکار‌ها برای ایجاد عدالت آموزشی است. این رویکرد نه‌تنها به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا در محیط‌های متفاوت، در شرایط برابر مورد ارزیابی قرار گیرند، بلکه موجب بهبود کیفیت آموزش در تمامی مدارس می‌شود. تجربه کشور‌های موفق در حوزه آموزش نشان می‌دهد که کاهش شکاف آموزشی، علاوه بر ارتقای عدالت اجتماعی، در افزایش بهره‌وری و توسعه پایدار نیز نقش کلیدی دارد.
source