پیرامون ضرورت حرکت به سمت گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر بررسی شد:
در سال‌های اخیر تحولات اقلیمی گسترده، رشد روزافزون جمعیت، افزایش تقاضا برای انرژی و همچنین کاهش منابع فسیلی سبب شده تا بسیاری از کشورهای جهان رویکرد خود را نسبت به شیوه‌های تأمین انرژی بازنگری کنند. در این میان، انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی به‌عنوان یکی از پایدارترین و پاک‌ترین منابع انرژی در کانون توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان قرار گرفته است.
انرژی خورشیدی که حاصل تابش بی‌پایان خورشید بر سطح زمین است، قابلیت آن را دارد که در کنار کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، تأمین انرژی پایدار، ایجاد اشتغال فناورانه و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی را برای کشورها به همراه آورد. خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن متوسط بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و برخورداری از ظرفیت‌های گسترده جغرافیایی در پهنه‌های مختلف سرزمینی، یکی از مستعدترین کشورها برای توسعه انرژی خورشیدی در سطح منطقه و چه‌بسا جهان به شمار می‌رود. با این حال، سهم انرژی خورشیدی در سبد تولید برق کشور هنوز در سطحی محدود باقی مانده است و این مسئله نیاز به برنامه‌ریزی جامع، سرمایه‌گذاری هدفمند و هم‌افزایی دستگاه‌های مسئول را دوچندان کرده است. در همین راستا به تازگی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشوردر نهمین کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، با تأکید بر اهمیت راهبردی توسعه انرژی‌های نو به‌ویژه خورشیدی خواستار حرکت عملی، هوشمندانه و جهادی کشور در این مسیر شد و با اشاره به راهبرد دولت در گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی‌های خورشیدی، بادی و هسته‌ای، اظهار داشت: حرکت در این مسیر آغاز شده و به‌صورت مستمر و منظم در جلسات روزانه و هفتگی دولت دنبال می‌شود.
وی با تأکید بر ضرورت جایگزینی برق به جای گاز در حوزه گرمایش، تصریح کرد: در تمامی ابعاد، اعم از تولید و واردات پنل‌های خورشیدی، تجهیز نیروگاه‌ها، اصلاح خطوط تولید لوازم سرمایشی و گرمایشی و مهندسی ساخت‌وسازها با هدف افزایش بهره‌وری انرژی، برنامه‌ریزی‌های دقیق و اجرایی در حال انجام است. پزشکیان با اشاره به نقش حیاتی انرژی در توسعه کشور خاطرنشان کرد: هرچه بتوانیم وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهیم و انرژی‌های پاک را در شئون مختلف زندگی مردم جاری کنیم، مسیر توسعه پایدار هموارتر خواهد شد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه توفیق در این عرصه نیازمند مشارکت گسترده نخبگان، سرمایه‌گذاران، مسئولان اجرایی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، گفت: دولت مصمم است با تکیه بر توان داخلی و خرد جمعی، ناترازی‌های موجود را برطرف سازد.این تأکید حاکی از آن است که گذار به سمت انرژی خورشیدی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مسیر امنیت انرژی، رشد پایدار اقتصادی و مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود. در این گزارش، ضمن تحلیل نقش زیرساخت‌های فناورانه، تجهیزات تولید و ذخیره‌سازی و الزامات سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی خورشیدی، به بررسی فرصت‌های اقتصادی، اشتغال‌زایی و صادراتی آن می‌‌پردازد تا اهمیت این مسیر روشن‌تر و جامع‌تر تبیین گردد.
حرکت به‌سوی خورشیدی‌ها؛ یک انتخاب راهبردی و هوشمندانه
همانطور که پیش‌تر اشاره گشت؛ جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از میانگین تابش خورشیدی بالا در اغلب نقاط کشور از ظرفیت قابل‌توجهی برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بهره‌برداری از این منبع تجدیدپذیر برخوردار است. این مزیت جغرافیایی، زمینه را برای تولید پایدار انرژی برق، کاهش آلودگی زیست‌محیطی و کاهش وابستگی به منابع فسیلی فراهم می‌کند. در همین چارچوب، بهره‌گیری از انرژی خورشیدی می‌تواند نقشی کلیدی در شکل‌گیری زیرساخت‌های اقتصاد سبز، ایجاد اشتغال فناورانه و همچنین توسعه پایدار مناطق محروم و روستایی ایفا کند.
زیرساخت‌ها و زنجیره ارزش انرژی خورشیدی
برای تحقق جهش در بخش انرژی خورشیدی، تقویت زنجیره ارزش این حوزه امری ضروری است. این زنجیره شامل مراحل طراحی و تولید پنل‌های خورشیدی، تجهیزات ذخیره‌سازی انرژی (باتری‌ها و سیستم‌های مدیریت انرژی)، زیرساخت‌های شبکه انتقال، و همچنین خدمات فنی و پشتیبانی است. توسعه دانش‌بنیان تجهیزات تولید داخل، بومی‌سازی فناوری ساخت سلول‌های خورشیدی و حمایت هدفمند از شرکت‌های نوآور در این عرصه می‌تواند منجر به خودکفایی درزنجیره تأمین انرژی خورشیدی شود.همچنین، احداث پارک‌های خورشیدی در مناطق کم‌برخوردار که دسترسی محدود به برق پایدار دارند، می‌تواند از یک‌سو محرومیت‌زدایی انرژی و از سوی دیگر تولید اشتغال در سطح محلی را به‌دنبال داشته باشد.
ذخیره‌سازی انرژی؛ حلقه‌ای کلیدی برای پایداری شبکه
یکی از چالش‌های اصلی در مسیر توسعه انرژی خورشیدی، نوسان تولید در ساعات مختلف روز و نبود امکان تولید پیوسته است. برای غلبه بر این چالش، تقویت سامانه‌های ذخیره‌سازی انرژی در سطح خرد و کلان یک ضرورت راهبردی به شمار می‌آید. توسعه و تجاری‌سازی باتری‌های صنعتی، پشتیبانی از طرح‌های نوین ذخیره‌سازی همچون سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای مدیریت بار و همچنین تسهیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این حوزه، می‌تواند مسیر بهره‌برداری مؤثر از انرژی خورشیدی را هموار کند.
فرصت‌های اقتصادی و اشتغال‌آفرینی در انرژی خورشیدی
گسترش انرژی خورشیدی درکشور به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار و اقتصاد سبز، ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای اشتغال‌زایی، رشد اقتصادی و تقویت بنیه تولید داخلی فراهم کرده است. بهره‌گیری از این انرژی پاک نه‌تنها پاسخی به نیازهای زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی است، بلکه ابزاری راهبردی برای ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی در سطوح خرد و کلان به شمار می‌آید. صنعت خورشیدی شامل زنجیره‌ای از فعالیت‌های تخصصی است که از طراحی و مهندسی گرفته تا تولید پنل‌ها، نصب و راه‌اندازی، نگهداری، مدیریت انرژی و بازیافت تجهیزات را در بر می‌گیرد. هر بخش از این زنجیره پتانسیل ایجاد مشاغل تخصصی و مهارتی را به‌ویژه برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در حوزه‌های مهندسی انرژی، مکانیک، برق و محیط‌زیست دارا است و از سوی دیگر توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی، روستایی و مقیاس کوچک، فرصت مناسبی برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، تعاونی‌های محلی و کسب‌وکارهای نوپا فراهم می‌آورد.
این شرکت‌ها همچنین می‌توانند با ارائه خدمات طراحی، مشاوره، نصب و نگهداری پنل‌ها، در این بازار پویا نقش‌آفرینی کرده و زمینه اشتغال پایدار را در مناطق مختلف کشور، به‌ویژه نقاط کمتر برخوردار، ایجاد کنند. شایان ذکر است تا بگوییم که نصب سیستم‌های خورشیدی در واحدهای تولیدی و خدماتی موجب کاهش هزینه‌های انرژی در بلندمدت می‌شود و درآمد صرفه‌جویی شده می‌تواند برای سرمایه‌گذاری در خطوط تولید جدید، توسعه کسب‌وکار یا افزایش دستمزد نیروی کار صرف شود. این روند در نهایت منجر به رشد اقتصادی بنگاه‌ها و تقویت رقابت‌پذیری داخلی و صادراتی می‌گردد. با افزایش توان تولید برق خورشیدی، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در آینده نزدیک به صادرکننده برق سبز به کشورهای منطقه تبدیل شود. همچنین، صادرات تجهیزات و دانش فنی مربوط به انرژی خورشیدی (نظیر پنل‌ها، باتری‌های ذخیره‌سازی، اینورترها و نرم‌افزارهای مدیریت انرژی) فرصت‌های ارزآور جدیدی را برای اقتصاد کشور رقم می‌زند. مناطقی از کشور که به‌لحاظ تابش آفتاب مزیت دارند، می‌توانند با حمایت هدفمند دولت به قطب‌های جدید تولید انرژی خورشیدی تبدیل شوند.
در این مناطق، توسعه زیرساخت‌های خورشیدی نه‌تنها اشتغال ایجاد می‌کند، بلکه محرک توسعه سایر بخش‌ها نظیر کشاورزی نوین، گردشگری بومی، صنایع تبدیلی و خدمات محلی خواهد شد. درحقیقت مطلوب است تا عنوان بداریم که گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه خورشیدی، نیازمند تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه‌های فنی، مدیریتی و نوآوری است. با برنامه‌ریزی آموزشی در دانشگاه‌ها، فنی‌وحرفه‌ای‌ها و مراکز نوآوری می‌توان موجی از اشتغال فناورانه ایجاد کرد که هم‌راستا با تحولات جهانی انرژی باشد و هم پاسخگوی نیازهای بومی کشورباشد. درپایان ضرورت دارد تا بگوییم که تحقق اهداف این مسیر مستلزم تدوین سیاست‌های حمایتی، تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری، آموزش نیروی متخصص و انسجام عملی میان دستگاه‌های ذی‌ربط است. با بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت اقلیمی کشور و تکیه بر توان داخلی، انرژی خورشیدی می‌تواند به یکی از ارکان کلیدی توسعه انرژی، کاهش آلاینده‌ها و جهش تولید در دهه آینده تبدیل شود و بستر رونق صادرات برق سبز را فراهم آورد.
source