فرارو- دکتر عبدالله خلیفه الشایجی استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه القدس العربی، با سپری شدن ششصد روز از جنگ خونین اسرائیل علیه غزه، این نبرد اکنون به طولانی‌ترین جنگ تاریخ اشغالگری اسرائیل تبدیل شده است؛ جنگی که بار دیگر نشان داد ارتش‌های منظم در دستیابی به اهداف خود در برابر گروه‌های مسلح با ناکامی روبه‌رو هستند. در همین حال، یکی از قدرتمندترین ارتش‌های منطقه نیز نتوانسته به «پیروزی کامل» دست یابد؛ چراکه شکست کامل حماس، خلع سلاح این گروه و آزادی اسرا همچنان در هاله‌ای از ابهام و در دل جنگی بی‌انتها و بی‌افق باقی مانده است. همزمان، پس از نود روز محاصره کامل غزه، شکاف و منازعات داخلی میان احزاب اسرائیلی بیش از هر زمان دیگری به سطح آمده است.
گسست در تل‌آویو؛ نتانیاهو زیر فشار اپوزیسیون و متحدان غربی
این واقعیت در نشست اخیر کنست کاملاً آشکار شد؛ جایی که نمایندگان مخالف و خانواده‌های اسیران اسرائیلی با فریادهای اعتراضی، سخنرانی نتانیاهو را نیمه‌کاره گذاشتند. نخست‌وزیری که این روزها زیر فشارهای بی‌سابقه داخلی قرار دارد، حالا با اپوزیسیونی روبه‌روست که عزم خود را جزم کرده تا پرده از ادعاهای بی‌پشتوانه و وعده‌های پرطمطراق او برای «تغییر چهره خاورمیانه» بردارد؛ وعده‌هایی که یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، آن‌ها را «یاوه‌گویی» می‌داند و آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائیل خانه ما»، نتانیاهو را بدترین نخست‌وزیر تاریخ اسرائیل می‌خواند. این تحولات بیش از هر زمان دیگری از شکاف عمیق و گسست در ساختار سیاسی اسرائیل پرده برمی‌دارد؛ همزمان، نشانه‌های انزوای فزاینده تل‌آویو و موج انتقادات بین‌المللی حتی از سوی نزدیک‌ترین متحدان اسرائیل به‌ویژه در پی جنایات این رژیم در غزه، قدس و کرانه باختری آشکار شده است.
در شرایطی که موج انتقادات علیه اسرائیل به اوج رسیده، دولت این کشور با تصویب ساخت ۲۲ شهرک غیرقانونی در سراسر کرانه باختری اشغالی، عمداً افکار عمومی را تحریک کرده و آشکارا حقوق بین‌الملل و کنوانسیون چهارم ژنو را نقض می‌کند؛ اقدامی که با هدف تثبیت شهرک‌سازی و تغییر بافت جمعیتی این مناطق صورت گرفته است.
در این فضای ملتهب و همزمان با تبدیل شدن جنگ غزه به نبردی بی‌انتها و اوج‌گیری اختلافات داخلی، نتانیاهو همچنان با دامن زدن به بحران‌ها در چندین جبهه، تلاش می کند با فرار به جلو، از بحران‌های خود بگریزد؛ حتی در حالی که موج محکومیت‌ها و تغییر رویکرد رهبران غربی از جمله تهدید به شناسایی دولت فلسطین و افزایش فشار از سوی رئیس‌جمهور فرانسه، بریتانیا و اسپانیا رو به افزایش است. شایان توجه اینکه حتی دولت ترامپ نیز از زبان استیو ویتکاف، فرستاده ویژه خود انتقاداتی را متوجه تل‌آویو کرده است. در این میان، دولت نتانیاهو اعلام کرد که ورود هیأتی متشکل از وزرای خارجه عربستان سعودی، مصر، امارات، اردن، قطر و ترکیه به رام‌الله برای دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین را ممنوع کرده است.
اسرائیل علیه توافق هسته‌ای؛ کشورهای عربی خلیج فارس در برابر ماجراجویی نتانیاهو
امروزه نگرانی‌ها درباره تلاش نتانیاهو برای برهم زدن معادلات و جلوگیری از دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران حتی از طریق حمله به تأسیسات هسته‌ای این کشور به‌شدت افزایش یافته است؛ اقدامی که می‌تواند به‌کلی فرصت توافقی را که ترامپ در پنج دور مذاکره با میانجی‌گری عمان به‌دنبال آن بوده، از بین ببرد.
زمان برگزاری دور ششم مذاکرات هنوز مشخص نیست. این در حالی است که رئیس‌جمهور ترامپ ترجیح می‌دهد به دیپلماسی فرصت کافی داده شود تا امکان توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران و کاهش تنش‌ها فراهم شود و از درگیرشدن در جنگی ناخواسته پرهیز گردد؛ موضوعی که رهبران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز در سفر اخیر ترامپ بر آن تأکید داشتند. با این حال، بنیامین نتانیاهو ظاهراً مصمم است رؤیای دو دهه‌ای خود یعنی نابودی توانمندی‌های هسته‌ای ایران و حمله به تأسیسات این کشور را عملی کند؛ تلاشی که با حمایت لابی قدرتمند آمریکایی-اسرائیلی همراه است.
در چنین فضایی، نگرانی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از محاسبات اشتباه و ماجراجویی‌های نتانیاهو کاملاً قابل درک است. به گزارش خبرگزاری رویترز و وب‌سایت آمریکایی آکسیوس، وزیر دفاع عربستان و فرزند پادشاه، اخیراً پیامی را به رهبری ایران منتقل کرده است. این پیام که به تاریخ ۱۷ آوریل ارسال شده، بنا به منابع کشورهای عربی حاوی هشدار روشنی بوده است: در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای با آمریکا، ایران در معرض خطر حمله اسرائیل قرار خواهد گرفت.
آتش‌بس غزه و تله ایران: بازی دوگانه نتانیاهو در منطقه
رسانه‌های عبری گزارش داده‌اند که رهبران قطر (شیخ تمیم بن حمد)، عربستان سعودی (محمد بن سلمان) و امارات متحده عربی (شیخ محمد بن زاید) مخالفت خود را با هرگونه اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران به‌صراحت اعلام کرده‌اند و نسبت به واکنش تلافی‌جویانه ایران علیه کشورهای‌شان در صورت وقوع حمله نظامی اسرائیل هشدار داده‌اند. با وجود هشدار صریح ترامپ به نتانیاهو درباره پیامدهای احتمالی چنین حمله‌ای؛ آن هم در شرایطی که دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران بسیار نزدیک شده و می‌تواند از تشدید تنش‌ها و سقوط بمب‌ها بر سر خاورمیانه جلوگیری کند، نخست‌وزیر اسرائیل همچنان به فشارها و انتشار سناریوهایی درباره اقدام نظامی علیه ایران ادامه می‌دهد.
هدف اسرائیل، خنثی‌سازی جبهه غزه از طریق پذیرش پیشنهاد استیو ویتکاف برای آتش‌بس شصت‌روزه با حماس، تبادل اسرا و ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه است؛ هرچند این طرح بسیاری از مطالبات اصلی حماس از جمله توقف کامل جنگ، عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از غزه و تضمین عدم ازسرگیری جنگ را برآورده نمی‌کند، اما حماس به‌شدت تحت فشار قرار گرفته تا آن را بپذیرد. همزمان، ایال زامیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، با راه‌اندازی جنگ روانی علیه ایران و ادعای دستیابی به توافق با حماس، سعی دارد زمینه را برای تقابل احتمالی با ایران فراهم کند. در این میان، به‌وضوح پیداست که ترامپ و متحدان منطقه‌ای‌اش همچنان تلاش می‌کنند تا مانع کارشکنی نتانیاهو و دولت او در روند آتش‌بس غزه و مذاکرات هسته‌ای ایران شوند؛ تلاشی که هدف آن حفظ منافع مشترک است، نه تأمین منافع شخصی نتانیاهو و جریان افراطی پیرامون او.
source