پرونده/ فناوری هسته‌ای و پیشرفت ایران
ماندگاری مواد غذایی و جلوگیری از فساد آن‌ها در مواجهه با عوامل طبیعی و غیرطبیعی مانند گرما، سرما و… همواره یکی از دغدغه‌های بشر در طول هزاران سال زندگی او روی این کرۀ خاکی بوده است. سال‌هاست که شرکت‌های بزرگ از افزودنی‌های مختلف برای افزایش طول عمر مواد غذایی خود استفاده می‌کنند. نگهدارنده‌هایی که نگرانی‌هایی دربارۀ زیان‌های احتمالی آن‌ها است. ولی این روزها با کمک فناوری هسته‌ای می‌توان ماندگار مواد غذایی را افزایش داد.
به گزارش خبرگزاری آنا؛ همزمان با پیشرفت فناوری‌های نوین در صنعت غذا، «پرتودهی هسته‌ای» به عنوان راهکاری مؤثر برای افزایش ماندگاری مواد غذایی، کاهش فساد، و از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا مطرح شده است. این فناوری با استفاده از «پرتوهای یونیزان» مانند «اشعه گاما، اشعه ایکس و الکترون‌های شتاب‌دار»، بدون نیاز به مواد نگهدارنده شیمیایی، عمر مفید مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
چرا پرتودهی هسته‌ای در صنایع غذایی مهم است؟
مواد غذایی، به‌ویژه محصولات تازه مانند گوشت، ماهی، سبزیجات، غلات و خشکبار، در معرض آلودگی‌های میکروبی و قارچی قرار دارند که می‌توانند موجب فساد سریع و کاهش کیفیت شوند. پرتودهی با تأثیر بر DNA و ساختار سلولی باکتری‌ها، قارچ‌ها و آفات، از تکثیر و فعالیت آن‌ها جلوگیری کرده و ایمنی مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
نحوه عملکرد پرتودهی هسته‌ای در مواد غذایی
شیوۀ اجرا و عملکرد پرتودهی هسته‌ای در مواد غذایی موضوعی است که می‌تواند سوالات مخلتفی را برای ما ایجاد کند، به همین دلیل در ادامه مروری کوتاه بر نحوۀ عملکرد آن خواهشم داشت.
کاهش بار میکروبی مواد غذایی می‌شود: پرتودهی می‌تواند باکتری‌های بیماری‌زا مانند سالمونلا، لیستریا و اشرشیا کلی را از بین ببرد و خطر مسمومیت غذایی را کاهش دهد.
افزایش ماندگاری گوشت و محصولات دریایی: پرتودهی نه‌تنها میکروارگانیسم‌های عامل فساد را نابود می‌کند، بلکه اکسیداسیون چربی‌ها را کاهش داده و باعث حفظ کیفیت، رنگ و طعم می‌شود.
جلوگیری از جوانه‌زنی در محصولات کشاورزی: مواد غذایی مانند سیب‌زمینی، پیاز و سیر را می‌توان با پرتودهی از جوانه‌زدن محافظت کرد، که باعث افزایش مدت ماندگاری آن‌ها می‌شود.
کنترل رشد قارچ‌ها و کاهش سموم مایکوتوکسین: قارچ‌های مضر که باعث آلودگی غلات و خشکبار می‌شوند، با پرتودهی از بین می‌روند و خطر تولید سموم خطرناک کاهش می‌یابد.
مزایای پرتودهی برای صنایع غذایی و مصرف‌کنندگان
پرتودهی و استفاده از فناوری هسته‌ای برای افزایش کیفیت مواد غذایی محاسن مختلفی دارد که ما در ادامۀ گزارش آناتک به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
افزایش ایمنی مواد غذایی: مواد پرتودهی‌شده کمتر در معرض آلودگی‌های خطرناک قرار دارند و باعث کاهش ابتلا به بیماری‌های ناشی از غذا می‌شوند.
کاهش ضایعات غذایی: با افزایش طول عمر محصولات، هدررفت مواد غذایی در زنجیره تأمین کاهش می‌یابد.
بهبود صادرات و حمل‌ونقل: مواد پرتودهی‌شده مدت بیشتری قابل نگهداری هستند و استانداردهای جهانی برای صادرات را راحت‌تر تأمین می‌کنند.
کاهش استفاده از مواد نگهدارنده شیمیایی: با حذف نیاز به افزودنی‌های شیمیایی، سلامت مصرف‌کنندگان افزایش می‌یابد.
پرتودهی مواد غذایی مورد تأیید نهادهای بین‌المللی حوزۀ سلامت است
این فناوری در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) تأیید شده است.
مطالعات نشان داده‌اند که پرتودهی، در کنار حفظ ارزش غذایی محصولات، روشی ایمن و کارآمد برای نگهداری مواد غذایی است.
آینده پرتودهی مواد غذایی
پرتودهی هسته‌ای با رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای مواد غذایی ایمن و با ماندگاری بیشتر، نقش کلیدی در کاهش ضایعات، تأمین غذا و حفظ کیفیت محصولات خواهد داشت. این روش در کنار سایر فناوری‌های مدرن، راهی برای توسعه پایدار صنعت غذا و تأمین نیازهای جهانی خواهد بود.
باید گفت در آینده کشورهایی که به «فناوری هسته‌ای پرتودهی» دسترسی دارند، قادر خواهند بود. صنایع غذایی را به‌طور مستقل اداره کنند و وابستگی خود به واردات محصولات فرآوری‌شده را کاهش دهند. این امر موجب توسعه اقتصاد داخلی، افزایش اشتغال و رشد پایدار خواهد شد. جنگ‌ها، تحریم‌ها و اختلالات زنجیره تأمین می‌توانند دسترسی کشورها به مواد غذایی ایمن و با کیفیت را محدود کنند. در چنین شرایطی، فناوری هسته‌ای مستقل به کشورها اجازه می‌دهد که مواد غذایی را با پرتودهی نگهداری کنند و از فساد یا کمبود محصولات جلوگیری کنند.
source