حجت الاسلام میرلوحی در گفت‌و‌گو با آنا
در حالی که عید غدیر، یادآور بزرگ‌ترین مأموریت الهی برای استمرار امامت و رهبری پس از پیامبر اعظم (ص) است، یک استاد دانشگاه تأکید دارد که ولایت فقیه نه‌تنها بازتابی از آن انتخاب الهی در عصر غیبت است، بلکه ترجمه واقعی و امتداد عقلانی و شرعی واقعه غدیر در زمانه ماست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، با فرا رسیدن بزرگ‌ترین عید امت، یعنی عید غدیر، نگاه‌ها بار دیگر به واقعه‌ای تاریخی و بنیادین دوخته می‌شود که نه‌فقط یک آیین مذهبی، بلکه نقشه راهی برای تمدن‌سازی و تبیین حاکمیت اسلامی به شمار می‌رود. در این گفت‌وگوی تفصیلی، با حجت‌الاسلام محمدحسین میرلوحی، استاد دانشگاه، به بررسی ابعاد عمیق سیاسی، اجتماعی و حکومتی غدیر و نسبت آن با ولایت فقیه در عصر حاضر پرداختیم که در ادامه می‌آید:
غدیر؛ تثبیت پیام نبوت در قالب حکومت
برخی غدیر را صرفاً یک واقعه احساسی و معنوی می‌دانند، اما شما از آن به‌عنوان «نقشه راه تأسیس حاکمیت اسلامی» یاد می‌کنید. منظورتان چیست؟
بله، متأسفانه ما گاهی غدیر را تقلیل داده‌ایم به یک جشن مذهبی صرف. درحالی‌که غدیر، امتداد رسالت پیامبر در قالب امامت است. پیامبر اکرم (ص) در آخرین حج خود، مأمور شد تا مأموریت رسالت را در قالب ولایت به انجام برساند. آنچه در غدیر خم رخ داد، فقط اعلام جانشینی نبود، بلکه اعلام مدل اداره جامعه اسلامی بر اساس وحی بود. پیامبر با معرفی علی (ع) به‌عنوان ولی، در واقع مدل حکومت اسلامی پس از خود را ترسیم کرد. این‌چنین بود که غدیر نقطه عطف نظام‌سازی اسلامی شد.
ولایت؛ تنها مدل مشروع برای حکومت اسلامی
پس با این نگاه، غدیر نه‌فقط یک عهد سیاسی، بلکه بنیان نظری یک نظام حکومتی است؟
دقیقاً همین‌طور است. پیامبر در آن خطبه تاریخی فرمود: «ألست أولى بکم من أنفسکم؟» و پس از تأیید مردم، فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه». این یعنی همان ولایتی که بر جان و مال و دین مردم دارد، اکنون به علی (ع) منتقل می‌شود. پس این ولایت، مشروع‌ترین، الهی‌ترین و کامل‌ترین مدل برای اداره جامعه است. در هیچ جای قرآن گفته نشده که مردم بعد از پیامبر خودشان تصمیم بگیرند چه کسی رهبر باشد؛ بلکه فرموده است: «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم».
غدیر و استمرار ولایت در عصر غیبت
اما این ولایت در عصر غیبت امام معصوم چگونه استمرار می‌یابد؟
همین‌جا مسئله ولایت فقیه مطرح می‌شود. غدیر اگر صرفاً به علی (ع) محدود می‌شد، یک مسئله تاریخی باقی می‌ماند. اما چون ولایت، قاعده‌ای فرازمانی و فرامکانی است، استمرار آن در قالب «ولایت فقیه جامع‌الشرایط» طراحی شده است. یعنی فقیهی که عالم، عادل، مدیر، مدبر و شجاع باشد، در غیاب امام معصوم، مسئولیت اداره جامعه اسلامی را به‌عهده می‌گیرد. این همان مدل حکومتی‌ای است که امام خمینی (ره) در عصر ما به میدان آورد و جمهوری اسلامی ایران، تجسمی از تحقق آن است.
چرا غدیر پس از پیامبر به انحراف کشیده شد؟چرا با اینکه پیامبر در آن جمع عظیم بیعت گرفت، پس از رحلت ایشان مسیر ولایت منحرف شد؟
این همان سؤال کلیدی تاریخ اسلام است. متأسفانه بخش عظیمی از مردم دچار «فراموشی سیاسی» شدند. برخی از ترس، برخی برای منافع و برخی به خاطر نفاق، از مسیر حق عدول کردند. در خطبه غدیر، پیامبر بار‌ها تأکید کرد که این فرمان از سوی خداست، اما عده‌ای از همان لحظه درصدد مقابله با آن بودند. به همین دلیل، امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «لو لا خوف الفُرقة، لما سَکَتُّ»؛ اگر ترس تفرقه نبود، سکوت نمی‌کردم.
نقش مردم در تحقق یا شکست حاکمیت الهی
آیا غدیر به ما می‌گوید که مردم در تحقق یا شکست حاکمیت الهی نقش دارند؟
توجه داشته باشید مردم، اگر بیدار باشند و تبعیت کنند، ولایت به بار می‌نشیند؛ و اگر دچار غفلت شوند، فرصت‌های تاریخی از دست می‌رود؛ لذا امروز هم اگر مردم از ولایت فقیه حمایت کنند، جامعه در مسیر عدالت، امنیت و معنویت پیش خواهد رفت. اما اگر دچار غرب‌زدگی، بی‌تفاوتی یا افراط و تفریط شوند، راه برای نفوذ و انحراف باز می‌شود.
غدیر و تمدن‌سازی؛ ساختار سیاسی-فرهنگی یک امت
شما از «تمدن‌سازی بر اساس غدیر» سخن می‌گویید؛ منظورتان چیست؟
غدیر فقط یک خبر خوش معنوی نیست؛ بلکه بنیان تمدن اسلامی است. تمدن یعنی سازمان‌یافتگی اجتماعی، عدالت، پیشرفت علمی، رشد فرهنگی، و اخلاق عمومی. همه اینها نیاز به رهبری حکیمانه و الهی دارد. اگر ولایت فقیه بر اساس اصول غدیر عمل کند و مردم نیز همدل باشند، آن‌گاه تمدنی به‌پا خواهد شد که نه‌فقط جهان اسلام، بلکه جهان بشریت را از ظلم نجات خواهد داد.
ویژگی‌های رهبری غدیری در عصر حاضر
رهبری در تراز غدیر، چه ویژگی‌هایی دارد که باید در ولی فقیه دیده شود؟
نخست، ایمان و تقوای الهی؛ دوم، عدالت؛ سوم، شجاعت در مقابل دشمن؛ چهارم، عقلانیت و تدبیر؛ پنجم، مردمداری و ساده‌زیستی. رهبر انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بسیاری از این شاخصه‌ها را به‌نحو تمام و کمال دارند. شجاعت‌شان در عرصه بین‌الملل، ساده‌زیستی‌شان در زندگی شخصی، و نگاه تمدنی‌شان به جهان اسلام، همه نشان می‌دهد که ایشان در امتداد همان خط غدیر حرکت می‌کنند.
غدیر، نقشه راهی برای همه عرصه‌های زندگی
یعنی غدیر صرفاً برای ساختار سیاسی نیست؟ در سبک زندگی مردم چه تأثیری دارد؟
غدیر، سبک زندگی ولایی را ترسیم می‌کند. اگر مردم، زندگی فردی و خانوادگی‌شان را بر اساس آموزه‌های ولایت علی (ع) سامان دهند، در روابط، کار، اقتصاد، تربیت فرزند، صداقت، شجاعت و مسئولیت‌پذیری، یک جامعه رشد یافته شکل می‌گیرد. ولایت یعنی معیار حق. یعنی نه با تعصب، نه با احساس، بلکه با ملاک حق باید رفتار کرد. این نگاه، هم در حکومت و هم در خانه کاربرد دارد.
غدیر، ستون اصلی حاکمیت اسلامی
در نهایت اینکه غدیر، صرفاً یک خاطره شیرین تاریخی نیست؛ یک مسئولیت بزرگ بر دوش امت اسلامی است. امروز هر که دم از اسلام می‌زند، باید نسبت خود را با غدیر مشخص کند. جمهوری اسلامی ایران، تنها حکومتی است که به‌طور رسمی و علنی، ولایت فقیه را به‌عنوان استمرار ولایت امیرالمؤمنین پذیرفته و ساختار حاکمیتش را بر اساس غدیر بنا نهاده است. هرچه از این اصل فاصله بگیریم، دچار تفرقه، تحریف و عقب‌گرد می‌شویم. هرچه به آن نزدیک شویم، پیشرفت، عزت و معنویت در انتظار ماست.
source