گفتوگوهای سه‌روزه طالبان و پاکستان در استانبول بدون نتیجه پایان یافت؛ منابع افغان می‌گویند حلقه‌های امنیتی ارتش پاکستان و فشارهای آمریکا مانع توافق شدند و تغییر ناگهانی مواضع هیأت پاکستانی پس از تماس‌های مشکوک، نشانه‌ای از وابستگی تصمیمات اسلامآباد به ملاحظات خارجی تلقی شده است.
به گزارش خبرگزای آنا، پس از ماه‌ها تنش در مرز‌های شرقی افغانستان و افزایش حملات تحریک طالبان پاکستان (TTP) علیه نیرو‌های امنیتی پاکستان، اسلامآباد و کابل در استانبول پشت میز مذاکره نشستند. اما آنچه قرار بود فرصتی برای بازسازی روابط باشد، به صحنه‌ای از بی‌اعتمادی متقابل و اتهام‌زنی تبدیل شد. در حالی که هیأت افغان تلاش می‌کرد خطوطی از همکاری امنیتی تعریف کند، طرف پاکستانی از توافق‌های اولیه عقب‌نشینی کرد و مذاکرات عملاً فروپاشید.
اتهام طالبان به پاکستان: نبود اراده و صلاحیت تصمیم‌گیری
حکومت طالبان در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده است که با وجود تلاش کابل برای پیشبرد گفتوگوهای سازنده، هیچ نشانه‌ای از تمایل واقعی طرف پاکستانی برای حل اختلافات دیده نمی‌شود.
منابع نزدیک به طالبان می‌گویند حلقه‌هایی در ارتش پاکستان، به‌ویژه نهاد اطلاعات نظامی (ISI)، مانع روند گفت‌و‌گو شده‌اند و هیأت پاکستانی بدون اختیار لازم در مذاکرات حاضر شده است.
طالبان تأکید کرده که سیاستش «گفت‌و‌گو و واقع‌گرایی» است و کابل نه مسئول حملات در خاک پاکستان است و نه نماینده گروه تحریک طالبان پاکستان محسوب می‌شود.
پیشنهاد بحث‌برانگیز اسلامآباد و واکنش میانجی‌ها
در جریان آخرین روز مذاکرات، جنجالی‌ترین بخش گفت‌و‌گو زمانی رخ داد که رئیس هیأت پاکستانی، ژنرال شهاب اسلم، از طالبان خواست گروه‌های مسلح پاکستانی را به افغانستان «دعوت و کنترل» کند؛ پیشنهادی که به‌گفته منابع افغان، حتی میانجی‌های قطری و ترکی را نیز شگفت‌زده کرد.
ژنرال پاکستانی همچنین تهدید کرده بود که در صورت تداوم حملات تی‌تی‌پی، اسلامآباد «انتقام را از افغانستان خواهد گرفت». پاسخ هیأت افغان قاطع بود: مسئولیت کنترل اوضاع داخلی پاکستان با نیرو‌های امنیتی خود آن کشور است و افغانستان تنها متعهد است اجازه ندهد از خاکش علیه همسایگان استفاده شود.
عقب‌نشینی اسلامآباد از تعهدات پهپادی و مقابله با داعش
به‌نقل از منابع نزدیک به مذاکرات، هیأت پاکستانی در ابتدا پذیرفته بود که از حریم هوایی خود برای عبور پهپاد‌های آمریکایی به افغانستان جلوگیری کند و درباره فعالیت‌های داعش نیز همکاری امنیتی انجام دهد.
اما ساعتی بعد، پس از تماس تلفنی نامعلومی، این هیأت از مواضع خود عقب‌نشینی کرد و اعلام نمود کنترل پرواز پهپاد‌ها در اختیار پاکستان نیست. همین تغییر موضع، به گفته منابع افغان، نقطه پایان مذاکرات بود.
در یکی از صحنه‌های تنش‌زا، وقتی هیأت افغان خواستار توقف نقض حریم هوایی شد، ژنرال شهاب خطاب به سفیر قطر گفت: پهپاد‌هایی که از فضای ما می‌گذرند، از پایگاه شما در قطر بلند می‌شوند؛ پس چرا آنجا را متوقف نمی‌کنید؟
میانجی قطری پاسخ داده بود که «ما با آمریکا توافق داریم» و ژنرال پاکستانی با کنایه گفت: «ما هم همین‌طور.» این گفت‌و‌گو به‌وضوح نشان داد پاکستان اجازه پرواز پهپاد‌های آمریکایی را داده است.
رفتار غیرمتعارف هیأت پاکستانی و پایان بی‌نتیجه مذاکرات
منابع افغان مدعی شدن در حالی که تمام مواد دستورکار تقریباً نهایی شده بود، طرف پاکستانی با رفتار «سبک و تحقیرآمیز» جلسه را برهم زد. میانجی‌های ترکیه و قطر نیز از این رفتار‌ها «به‌شدت ناراحت» شده‌اند.
هیأت طالبان مذاکرات را ترک نکرد، اما در موضع رسمی خود اعلام کرد: «پاکستان اراده‌ای برای به نتیجه رساندن مذاکرات ندارد.» به‌گفته رسانه‌های افغان، اسلامآباد از ارائه دلایل منطقی در میز مذاکره ناتوان بوده و از تصمیم‌گیری مستقل محروم است.
واکنش طالبان: آمادگی برای پاسخ متقابل به هرگونه حمله
منابع طالبان به رسانه‌های محلی گفته‌اند که نیرو‌های امارت اسلامی در کابل و ولایت‌های شرقی در حالت آماده‌باش هستند و در صورت هرگونه بمباران از سوی پاکستان، اسلامآباد هدف قرار خواهد گرفت.
در بیانیه رسمی طالبان آمده است: ما خواهان روابطی مبتنی بر احترام متقابل هستیم، اما اگر پاکستان حریم ما را نقض کند، پاسخ متناسب خواهد گرفت.
هنوز دولت پاکستان به این ادعا واکنش نشان نداده است، اما تحلیلگران معتقدند روابط دو کشور وارد مرحله‌ای بی‌سابقه از تنش شده است.
به گزارش آنا، مذاکرات بی‌نتیجه استانبول در واقع نشان‌دهنده تغییر بنیادین در موازنه سنتی قدرت میان کابل و اسلامآباد است. طالبان که زمانی به‌عنوان «دست‌پرورده استراتژیک پاکستان» شناخته می‌شد، اکنون در موضع برابر و حتی چالشی با ارتش پاکستان ظاهر شده است.
پرسش اصلی اینجاست که آیا اسلامآباد واقعاً قادر به تصمیم‌گیری مستقل در قبال افغانستان است یا همچنان درگیر فشارهای آمریکا و بازی دوگانه میان واشنگتن و کابل است؟
از سوی دیگر، تأکید طالبان بر ممنوعیت استفاده از خاک افغانستان علیه دیگر کشورها، تلاشی است برای کسب مشروعیت بین‌المللی و تثبیت موقعیت خود به‌عنوان دولتی مسئول در منطقه.
شکست این مذاکرات، به‌ویژه در سایه درگیری‌های مرزی و فعالیت تی‌تی‌پی، می‌تواند به دور تازه‌ای از تنش‌های امنیتی در مرز دیورند منجر شود—مرزی که هنوز هیچ‌گاه برای دو طرف نه رسمی بوده و نه آرام.
source