شناسه خبر : 112210
پرینتخانه » سرمقاله, یادداشت
تاریخ انتشار : 06 اردیبهشت 1404 – 9:16 |
در هر جامعه‌ای، گسل‌هایی پنهان یا آشکار وجود دارد که اگر به‌درستی شناخته و مدیریت نشوند، می‌توانند در موقعیت‌های خاص به زلزله‌های ویرانگر اجتماعی منجر شوند. این گسل‌ها ممکن است ناشی از اختلاف طبقاتی، شکاف نسلی، تضاد ارزش‌ها، تعارض منافع یا ضعف در حکمرانی باشند. هرچند که وجود تنوع در دیدگاه‌ها، سبک‌های زندگی و سلایق سیاسی بخشی طبیعی از پویایی یک جامعه است، اما عدم توجه به این تفاوت‌ها و ناتوانی در تبدیل آن‌ها به فرصت گفت‌وگو و هم‌افزایی، زمینه‌ساز تنش و بحران خواهد شد.در حوزه «سیاسی»، گسل‌هایی چون بی‌اعتمادی بخشی از جامعه به روندهای رسمی، احساس طرد یا نادیده‌گرفته‌شدن و ناکارآمدی در پاسخ به مطالبات عمومی، در بلندمدت می‌تواند سرمایه اجتماعی نظام را فرسایش دهد. شفاف‌سازی، مشارکت‌افزایی، افزایش پاسخگویی و اصلاح سازوکارهای تصمیم‌گیری از جمله راه‌حل‌هایی است که می‌تواند این گسل را به بستر تعامل و اقناع بدل کند.
در حوزه «فرهنگی و اجتماعی»، شکاف میان سنت و تجدد، تفاوت سبک زندگی نسل‌های مختلف یا تعارض دیدگاه‌های دینی و غیردینی، اگر بدون مدیریت رها شود، زمینه‌ساز بی‌اعتمادی و تقابل خواهد شد. افزایش ظرفیت گفت‌وگوی میان‌نسلی، بازتولید فرهنگی متناسب با زیست‌بوم ایرانی و تقویت نهادهای میانجی چون رسانه، دانشگاه، حوزه و نخبگان اجتماعی از راه‌کارهای مهم در این حوزه‌اند.
در حوزه «اقتصاد» نیز گسل فقر و ثروت، تبعیض در دسترسی به فرصت‌ها، احساس بی‌عدالتی و ناکارآمدی چرخه توزیع منابع، ریشه بسیاری از نارضایتی‌هاست. اصلاحات ساختاری، مبارزه مؤثر با فساد و نظام مالیاتی عادلانه می‌تواند از عمق این شکاف بکاهد.
در مجموع، نخستین گام در مدیریت گسل‌ها، شناخت علمی، دقیق و بی‌طرفانه آن‌هاست. بدون داده‌های صحیح و تحلیل‌های کارشناسی، سیاست‌گذاری نه تنها مؤثر نخواهد بود، بلکه ممکن است به تشدید بحران بینجامد. همچنین صداقت در مواجهه با واقعیت‌ها و پرهیز از انکار یا تحریف آن‌ها، پیش‌شرطی ضروری برای اعتمادسازی و شکل‌گیری راه‌حل‌های جمعی است. جامعه‌ای که بتواند گسل‌های خود را بشناسد، بر آن‌ها نام بگذارد و با تدبیر به سراغ ترمیم‌شان برود، نه تنها از بحران‌های بزرگ در امان خواهد بود، بلکه می‌تواند این شکاف‌ها را به پیوندهایی تازه و پایدار بدل کند. برای چنین هدفی، بیش از هرچیز، نیازمند اراده حاکمیتی، بلوغ نخبگانی و صبوری مردم هستیم؛ سرمایه‌هایی که هنوز در این سرزمین زنده‌اند و اگر درست فراخوانده شوند، می‌توانند بنای فردایی روشن‌تر را بنیان گذارند.
نویسنده : محسن پیرهادی
|
source