افزایش نگرانی‌ها نسبت به استاندارد بنزین مصرفی در ایران

به گزارش قلم نیوز و به نقل از تجارت نیوز، کیفیت و استاندارد پایین بنزین تولیدی کشور، موضوعی است که تاکنون بارها نسبت به آن هشدار داده شده است؛ چراکه پایین‌بودن کیفیت آن بر افزایش آلودگی و مصرف بنزین دامن می‌زند.

در همین زمینه، آن‌طور که تسنیم گزارش داده، متوسط تولید روزانه بنزین در نیمه دوم سال گذشته به 105 میلیون و 200 هزار لیتر رسید و از این میزان تولید روزانه بنزین، حدود 32 میلیون لیتر، بنزین با استاندارد یورو4 و یورو5 بوده است.

سهم تولید بنزین یورو4 و یورو5 از مجموع بنزین تولیدی کشور در سال 1402، 30.8 درصد بوده است که این میزان در فاصله زمانی فروردین تا مرداد 1403 به 27.4 درصد رسید. همچنین سهم تولید بنزین یورو4 و یورو5 از مجموع بنزین تولیدی کشور در فاصله زمانی شهریور تا اسفند 1403، به 31.1 درصد رسید.

لازم به ذکر است که اگر سهم بنزین یورو4 و یورو5 در کل سال 1403 مبنای محاسبات قرار گیرد، سهم 29.2 درصدی حاصل می‌شود. این موضوع از کاهش سهم بنزین استاندارد از کل بنزین تولیدی ایران نسبت به سال 1402 نشان دارد.

استانداردهای یورو4 و یورو5 حداقلی هستند

در حال حاضر تنها ۳۱ درصد از بنزین در کشور با استانداردهای یورو4 و یورو۵ تولید می‌شود، اما سال‌هاست استاندارد یورو6 نیز در بسیاری از کشورهای دنیا مورد استفاده قرار گرفته و به‌عنوان یک معیار محیط ‌زیستی ضروری شناخته می‌شود.

این یعنی در بهترین حالت، فقط یک‌سوم سوختی که خودروهای ایرانی مصرف می‌کنند، دارای کیفیتی پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. اما مسئله مهم‌تر و نگران‌کننده‌تر این است که ۷۰ درصد باقی‌مانده بنزین تولیدی از چه کیفیتی برخوردار است؟

استاندارد یورو چیست؟

استانداردهای یورو توسط اتحادیه اروپا تدوین شده‌اند و هدف آنها کاهش آلودگی هوا از طریق کنترل سطح آلاینده‌های خروجی خودروهاست.

این استانداردها میزان مجاز آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن، مونواکسیدکربن، هیدروکربن‌ها و ذرات معلق را مشخص می‌کنند. هرچه عدد یورو بالاتر باشد، به معنای سخت‌گیری بیشتر در زمینه کنترل آلایندگی است. برای مثال، در استاندارد یورو6 میزان مجاز انتشار دی‌اکسید نیتروژن به‌شدت کاهش یافت.

بنزین‌هایی که مطابق با استاندارد نیستند، حاوی درصد بالایی از گوگرد، ترکیبات آروماتیک سرطان‌زا مانند بنزن و ناخالصی‌های دیگر هستند. این ترکیبات هنگام سوختن، آلاینده‌های خطرناکی تولید می‌کنند که از اگزوز خودرو خارج و وارد هوای شهرها می‌شوند.

در شهرهای بزرگ ایران مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز که با بحران آلودگی هوا مواجه‌اند، سهم قابل توجهی از این آلودگی به سوخت بی‌کیفیت مربوط می‌شود.

آلودگی هوا و افزایش مصرف بنزین؛ اثرات ناشی از تولید بنزین بی‌کیفیت

افزایش آلودگی هوا باعث شیوع بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی و حتی سکته می‌شود. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، میلیون‌ها مرگ زودرس در جهان ناشی از آلودگی هواست.

بنزین بی‌کیفیت راندمان احتراق پایینی دارد. این یعنی خودرو برای رسیدن به عملکرد مناسب، بنزین بیشتری می‌سوزاند. همین موضوع مصرف سرانه بنزین در کشور را بالا می‌برد و باعث می‌شود فشار بیشتری به منابع انرژی وارد شود.

تولید بنزین بی‌کیفیت باعث می‌شود که مردم نیز با هزینه بیشتر تعمیرات خودرو، کاهش عمر موتور و افزایش مراجعه به مراکز درمانی دست‌وپنجه نرم کنند.

با این حال، بر اساس ماده2 آیین‌نامه اجرایی قانون هوای پاک مصوب هیات‌وزیران در آبان 1397، اگر توزیع بنزین در کشور روزانه از 85 میلیون لیتر فراتر رود، وزارت نفت الزامی به توزیع بنزین یورو4 در کشور ندارد.

بر اساس اطلاعات منتشرشده در درگاه آماری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مصرف روزانه بنزین در سال 97، به طور میانگین ۸۹.۱ میلیون لیتر بود و میزان مصرف از آن سال به بعد افزایش داشته است. همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که مصرف روزانه بنزین در سال 98، حدود ۹۷ میلیون لیتر بود.

این موضوع بدان معناست که از سال 97 تاکنون، وزارت نفت مکلف به عرضه بنزین یورو4 نبوده و کیفیت بنزین تولیدی نیز کاهش قابل توجهی داشته است.

درنهایت، ادامه تولید و مصرف بنزین بی‌کیفیت به معنای عقب‌ماندگی از مسیر توسعه پایدار، استانداردهای جهانی و سلامت عمومی است. سهم 31 درصدی بنزین یورو4 و یورو5 از کل بنزین تولیدی و مشخص نبودن کیفیت 69 درصد باقی‌مانده، نشان از فاجعه‌ای عظیم در زمینه تولید بنزین در کشور دارد.