امام خمینی (ره) با عبور از کلیشه‌های رایج و محدودنگری‌های تاریخی، جایگاهی الهی، مسئولیتی انسان‌ساز و شأنی قدسی برای زن، به‌ویژه مادر، ترسیم می‌کند. ایشان زن را نه تنها تربیت‌کننده نسل، بلکه «سفیر هدایت الهی» و مشارکت‌کننده در رسالت انبیاء می‌دانند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، زن، در تاریخ اندیشه و فرهنگ، همواره موضوعی تأمل‌برانگیز و گاه مناقشه‌آمیز بوده است. در بسیاری از مکاتب فکری و سنت‌های فرهنگی، نگاه‌ها به زن میان تمجید و تحقیر، بین ستایش‌های احساسی و محرومیت‌های حقوقی در نوسان بوده‌اند. اما در منظومه فکری امام خمینی (ره)، به‌ویژه در لایه‌های عرفانی اندیشه ایشان، با نگاهی بدیع، متعالی و تحول‌آفرین به زن مواجه می‌شویم؛ نگاهی که ریشه در انسان‌شناسی عرفانی اسلامی و آموزه‌های وحیانی قرآن و سنت نبوی دارد.
امام خمینی (ره) با عبور از کلیشه‌های رایج و محدودنگری‌های تاریخی، جایگاهی الهی، مسئولیتی انسان‌ساز و شأنی قدسی برای زن، به‌ویژه مادر، ترسیم می‌کند. ایشان زن را نه تنها تربیت‌کننده نسل، بلکه «سفیر هدایت الهی» و مشارکت‌کننده در رسالت انبیاء می‌دانند؛ انسانی که در دامن او، نه‌فقط کودک که جامعه، اخلاق، و آینده رشد می‌یابد.
نقش زن در ساحت مختلف نظام هستی و جهان خلقت با رویکرد‌های گوناگون ممکن است قابل شناخت، تحلیل و بررسی باشد. در این میان نگاه عارفانه فقیه بزرگ، عارف و حکیم سترگ معاصر حضرت امام خمینی (ره) یک نگاه عمیق، مترقی، به روز، جامع، همه جانبه، کرامت محور و شخصیت پرور است، این مباحث به مناسبت ایام ارتحال بنیانگذار انقلاب اسلامی ، امام خمینی از کتاب «زن در اندیشه عارفانه امام خمینی» گرفته شده است:
در اندیشه عارفانه امام خمینی زن نقش بی بدیل معنوی، اخلاقی و تربیتی دارد که هم در بزمگاه منزل و محیط خانه و هم در رزمگاه جامعه و محیط عمومی و اجتماعی، سیاسی و مانند آن می‌تواند در تحول معنوی، اخلاقی و تربیتی نقش آفرین باشد.
به باور امام خمینی اگر جامعه اسلامی بتواند زنان را با الگوی قرآنی و اسلامی تربیت کند و با سرمشق گرفتن از اسوه‌های حسنه، چون فاطمه زهرا (ص) و دخترش حضرت زینب (س) زنان زهرا مدار و زینب گونه تربیت کند، این گونه زنان می‌توانند دنیا و تاریخی را تحت تاثیر خود قرار دهند و ازاین جا است که از یک سو خود زن به مقام شامخ حقیقی خود بار می‌یابد و از سوی دیگر همین زن‌ها که با علم و معرفت به کمالات معنوی و اخلاقی نایل گردیده‌اند، نقش بی بدیل در تربیت فرزندان شایسته، معنویت مدار و اخلاق پیشه ایفا کنند و محیط خانواده را گرمتر و با صفاتر کرد و ازاین رهگذر زیر بنای جامعه معنویت گرا و اخلاق محور را بوجود بیاورد و زمینه ایجاد مدینه فاضله و آرمان شهر که آرزوی دیرین بشر بوده پدید خواهد آمد، زیرا خانواده در واقع یک جامعه کوچک است.
انسان اعم از زن و مرد، نخستین و زیباترین حیات اجتماعی خود را در آنجا تجربه می‌کند و الگوهای معنوی اخلاقی و تربیتی خود را از آنجا می‌گیرد و از محیط خانواده و خانه وقتی وارد آوردگاه جامعه شد، به عنوان یک انسان معنویت مدار و اخلاق محور با اطرافیان و سایر مردم رفتار کرده و بر آنان تأثیر می‌گذارد.
در نگاه امام خمینی (ره)، با الهام از آموزه‌های وحیانی، خواستگاه تمامی ارزش‌های معنوی و تربیتی، زن است. زنان دارای نقشی محوری در شکل‌گیری شخصیت معنوی و اخلاقی فرزندان، و از طریق آنان، در ساختار معنوی جامعه بشری هستند. امام خمینی (ره) در مناسبت‌های گوناگون، نکات آموزنده و گاه عرفانی درباره جایگاه و عظمت زن، به‌ویژه مقام مادر، دارند که در این نوشتار، متناسب با موضوع پژوهش، در چند محور تبیین می‌گردد.
در یکی از فراز‌های بیانات امام (ره)، به نکته‌هایی عرفانی درس آموز درباره نقش، اهمیت،عظمت و قداست مادر اشاره گردیده که مهمترن آن ظهور ربوبیت و پروردگاری خداوند در وجود مادران است و این نکته زیبای عرفانی در واقع برگرفته از آموزه‌های وحیانی است که خداوند با صفت ربوبیت فراخوانده شده و از نقش ربوبی والدین چنین یاد شده است: «قل ربِّ ارْحَمهما کَما رَبَّیانی صَغیراً» (اسرا: ۲۴) گرچه پدر و مادر هر دو نقش مهم در پرورش و تربیت معنوی و اخلاقی فرزند دارند، ولی نقش مادر بی بدیل و سرآغاز و سنگ نخست بنای بلند تربیتی است.
امام خمینی در این‌باره می‌فرمایند: «شما خانم‌ها شرف مادری دارید که در این شرف از مرد‌ها جلوتر هستید. مسئولیت تربیت بچه‌ها در دامن خود شماست. اولین مدرسه‌ای که کودک در آن تربیت میشود، دامن مادر است. مادر خوب، فرزند خوب تربیت می‌کند. بچه‌ها علاقه‌ای که به مادر دارند، به هیچ‌کس ندارند. در دامن مادر است که همه آرزو‌های کودک خلاصه میشود. او همه چیز را در مادر می‌بیند؛ حرف مادر، خلق مادر، و عمل مادر در کودک اثر دارد. بچه از همان آغاز رشد، با اخلاق صحیح، با تهذیب نفس، و با عمل نیک رشد می‌کند. وقتی کودک در دامن مادر است و می‌بیند که مادر اخلاق نیکو دارد، اعمالش صحیح است و سخنش خوشایند، به‌طور طبیعی، خود نیز همان اعمال و گفتار را تقلید می‌کند. این تقلید از مادر، بر همه تقلید‌ها برتری دارد؛ و تأثیر تربیتی مادر از هر عامل بیرونی مؤثرتر است.»
در این فراز از کلام امام نیز بر نقش بی بدیل زن در مسئله تربیت و پرورش انسان‌های معنویت مدار و اخلاق محور تأکید شده به طوریکه اساس و سرآغاز این امر مهم و بنیادین دامن مادر تلقی گردیده و معلم کلاس اول تربیت انسان مادر دانسته شده است. در رابطه صفت پروردگاری و نقش ربوبیت مادر نسبت به فرزند که در کلام امام خمینی اشاره گردید این سروده زیبای عرفانی شنیدنی است:
ای هلال ماه بر بالای سر/ ای شکوه آبادِ لطف و هنر
زیر پایت سبز شد باغ بهشت/ طینت قلب تو با محرم سرشت
شیر تو جان‌مایه‌ی جان من است/ هم دوا، هم آب و هم نان من است
در اندیشه عارفانه امام خمینی با الهام از مبانی انسان شناسی عرفانی و آموز‌های وحیانی درباره زن رویکرد متفاوت و مترقی مطرح شده است. به طوری که نه تنها صاحب نظران پیشین به طرح این گونه رویکرد نپرداختند بلکه این معرفت و شناخت نسبت به زن برای بسیاری از پیشینیان غیر قابل باور بوده و چه بسا برای برخی از پسینیان چالش برانگیز تلقی خواهد شد.
حضرت امام زنان مؤمنه و مادران پاکدل را سفیران الهی در بین بشر دانسته و نقش و مسئولیت آنان را نظیر نقش انبیاء و فرستادگان هدایت خونده و در چندین جا با تأکید تصریح کرده است: «این مادر که بچه در دامن او بزرگ میشود و بزرگترین مسئولیت را دارد و شریف ترین شغل را دارد. شغل بچه داری شریف ترین شغل در عالم بزرگ کردن یک بچه است و تحویل دادن یک انسان است به جامعه، این همان بود که خدای تبارک و تعالی در طول تاریخ برایش انبیاء فرستاد در طول تاریخ برایش انبیا فرستاد، در طول تاریخ از آدم تا خاتم ، انبیاء آمدند انسان درست کنند.
source