تجارت از مرز شلمچه با چشم غیر مسلح؛ آیا دستگاه ایکس ری تا پایان خرداد فعال می‌شود؟+ فیلم

به گزارش خبرنگار اقتصاد خبرگزاری آنا، پایانه تجاری شلمچه در استان خوزستان، یکی از سه گذرگاه مهم تجاری میان ایران و عراق به‌شمار می‌رود که نقشی کلیدی در تجارت غیرنفتی کشور ایفا می‌کند. تنها در سال ۱۴۰۳ بیش از دو میلیارد دلار کالا از این پایانه به عراق صادر شده رقمی که اهمیت این مرز را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مسیر‌های صادراتی ایران به اثبات می‌رساند، با این وجود یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های کنترلی آن یعنی دستگاه ایکس‌ری که در سال ۱۳۹۸ با هزینه‌ای بالغ بر ۱.۵ میلیون دلار نصب شده همچنان غیرفعال باقی مانده است وضعیتی که مانع استفاده کامل از ظرفیت این مرز راهبردی شده و چالش‌هایی جدی برای تجارت قانونی و روان بین دو کشور ایجاد کرده است.

هزینه زیاد ولی بی مصرف

طبق گفته شهلا عموری رئیس وقت اتاق بازرگانی اهواز، دستگاه ایکس‌ری نصب‌شده در پایانه شلمچه از زمان خرید تاکنون حتی یک‌بار هم مورد استفاده قرار نگرفته است؛ اظهارنظری که ابهامات و پرسش‌های متعددی را درباره چرایی بلااستفاده‌ماندن تجهیزی با هزینه‌ای سنگین ایجاد می‌کند.

هزینه‌های میلیاردی، اما شیوه سنتی

با وجود گردش مالی میلیاردی کالا از مرز شلمچه، روند‌های کنترلی در این گذرگاه همچنان سنتی و ناکارآمد باقی مانده است این در حالی است که ایران سال‌ها پیش این مرز را به دستگاه ایکس‌ری مجهز کرده بودند تا ضمن افزایش دقت و سرعت در بازرسی کالا‌ها از قاچاق نیز جلوگیری شود با این حال، استفاده‌نکردن از این ابزار پیشرفته خلأ نظارتی جدی ایجاد کرده و راه را برای عبور غیرقانونی انواع کالا از مرز شلمچه باز گذاشته است مسئله‌ای که حساسیت این مرز را بیش از پیش افزایش داده است.

تجهیزات نوین در راستای توسعه تجارت

به گفته کارشناسان بی‌توجهی به بهره‌برداری از تجهیزات نوین نه‌تنها به تجارت رسمی کشور آسیب می‌زند، بلکه زمینه‌ساز فرار مالیاتی، گسترش قاچاق و ورود کالا‌های غیرمجاز به کشور نیز خواهد شد.

با توجه به عبور بیش از حد کامیون‌ها از این مسیر، براورد شده است که اگر از ایکس ری در مرز استفاده شود تعداد کامیون‌ها از ۴۰۰ به ۱۵۰۰ دستگاه در روز افزایش می‌یابد چرا که سرعت بازرسی کامیون‌ها بیشتر و معطلی‌ای در این مرز اتفاق نخواهد افتاد و کامیون‌های که حامل بار‌های فاسد شدنی هستند با سرعت بیشتر بازرسی و بار را سالم به مقصد نهایی خود خواهند برسانند

با نزدیک شدن به ایام محرم به ویژه اربعین اهمیت راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری در مرز شلمچه دوچندان می‌شود چراکه در این ایام حجم صادرات و واردات کالا افزایش می‌یابد و تردد زائران از این گذرگاه مرزی به اوج خود می‌رسد در چنین شرایطی نبود نظارت دقیق و استفاده نشدن از تجهیزات کنترلی مدرن می‌تواند زمینه‌ساز بروز تخلفات گمرکی، ورود کالا‌های قاچاق و ایجاد اختلال در فرآیند تجارت قانونی شود موضوعی که در نهایت به اقتصاد داخلی کشور آسیب جدی وارد می‌کند.

سرعت در راستای ابزار نوین

یکی از مزایای کلیدی راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری در پایانه شلمچه کاهش قابل‌توجه زمان و هزینه حمل‌ونقل است در شرایط فعلی فرایند بازرسی دستی کامیون‌ها باعث شکل‌گیری صف‌های طولانی، تأخیر در ترخیص کالا و افزایش هزینه‌های توقف می‌شود در حالی‌که استفاده از تجهیزات هوشمند همچون ایکس‌ری می‌تواند تعداد کامیون‌های عبوری را در روز افزایش دهد این افزایش ظرفیت نه‌تنها منجر به تسریع فرآیند صادرات می‌شود بلکه با کاهش هزینه‌های جانبی، انگیزه تجار و صادرکنندگان برای استفاده از این مرز و گسترش تجارت با عراق را نیز تقویت خواهد کرد.

در همین حال، بنابر گزارش خبرگزاری صدا و سیما در تاریخ ۷ خرداد، مسئولان منطقه آزاد وعده داده‌اند که دستگاه ایکس‌ری مستقر در پایانه شلمچه تا تاریخ ۲۰ خرداد به بهره‌برداری خواهد رسید. حال باید منتظر ماند و دید، آیا وعده جدید سازمان منطقه آزاد، در مورد بهره برداری از این دستگاه عملی خواهد شد یا پایانه شلمچه همچنان بدون دستگاه ایکس ری باقی خواهد ماند؟