توافق بشردوستانه تبادل اسرای جنگی و اجساد سربازان کشته‌شده میان روسیه و اوکراین که در مذاکرات استانبول حاصل شده بود، به دلیل امتناع اوکراین از حضور در محل تبادل و پذیرش اسرا و اجساد، به زمان نامعلومی موکول شد. روسیه با اعلام آمادگی کامل، خواستار پایبندی کامل طرف اوکراینی به توافقات است، اما اختلافات سیاسی و نظامی عمیق، اجرای فوری این توافق را با چالش جدی مواجه کرده است.
به گزارش خبرگزاری آنا؛ دومین دور مذاکرات میان روسیه و اوکراین با میانجی‌گری ترکیه در استانبول با توافق بر سر تبادل اسرای جنگی و بازگرداندن اجساد سربازان کشته‌شده به پایان رسید. این توافق شامل انتقال بیش از ۶ هزار جسد و تبادل زندانیان مجروح، بیماران و اسرای جنگی بود که می‌توانست گامی مهم در کاهش رنج‌های انسانی این جنگ فرسایشی باشد.
ولادیمیر مدینسکی رئیس هیأت مذاکره‌کننده روسیه، اعلام کرد که مسکو اولین فهرست شامل ۶۴۰ زندانی جنگی را برای تبادل به کی‌یف تحویل داده است و عملیات انتقال اجساد آغاز شده و نخستین دسته شامل ۱۲۱۲ جسد به محل تبادل رسیده است. او از امتناع غیرمنتظره اوکراین برای حضور در محل تبادل و پذیرش اجساد و اسرای جنگی خبر داد و تاکید کرد که روسیه کاملاً برای انجام این تبادل‌ها آماده است.
مدینسکی خطاب به رسانه‌های بین‌المللی نیز اعلام کرد که نمایندگان می‌توانند از محل تبادل بازدید کنند تا مطمئن شوند روسیه به تعهدات خود پایبند است، اما تا کنون هیچ نماینده‌ای از طرف اوکراین حاضر نشده است.
الکساندر زورین، رئیس اداره اصلی ستاد کل نیرو‌های مسلح روسیه، نیز تایید کرد که اوکراین تبادل اسرا و اجساد را به زمان نامعلومی موکول کرده است، اقدامی که موجب تشدید تنش‌ها و افزایش بی‌اعتمادی میان دو طرف شده است.
مواضع روسیه؛ شروط سخت‌گیرانه و تاکید بر پایبندی کی‌یف
روسیه تاکید دارد که تنها در صورتی حاضر به آتش‌بس و پیشرفت در روند صلح است که اوکراین بسیج نظامی را متوقف کرده و دریافت کمک‌های تسلیحاتی غرب را قطع کند. واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل، این شروط را پیش‌شرط‌های غیرقابل مذاکره مسکو اعلام کرد.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، نیز با انتقاد از عدم توقف موقت مذاکرات توسط زلنسکی برای رسیدگی به وضعیت کشته‌شدگان، این رفتار را «اشتباه» خواند و بر لزوم مقابله با تحریکاتی که روند صلح را مختل می‌کنند، تاکید کرد.
عملیات پهپادی اوکراین؛ ضربه‌ای مهم به نیروی هوایی روسیه
همزمان با مذاکرات استانبول، اوکراین از اجرای یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های پهپادی خود خبر داد که طی آن ۴۱ فروند هواپیمای نظامی روسیه، از جمله بمب‌افکن‌های راهبردی و هسته‌ای، هدف قرار گرفت. اوکراین خسارتی بالغ بر ۷ میلیارد دلار به روسیه وارد دانسته است. این اقدام نظامی نشان‌دهنده عزم کی‌یف برای ادامه جنگ و حفظ توان نظامی خود است، حتی در بحبوحه تلاش‌ها برای رسیدن به توافقات بشردوستانه.
هشدار سازمان ملل؛ پیامد‌های طولانی‌مدت جنگ
رزماری دی کارلو معاون دبیرکل سازمان ملل، در نشست شورای امنیت هشدار داد که ادامه درگیری پیامد‌های منطقه‌ای و جهانی گسترده‌تری به دنبال خواهد داشت و هرچه جنگ طولانی‌تر شود، یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز دشوارتر خواهد شد.
تبادل اسرا و اجساد، تنها نقطه شروع در جنگی پیچیده و فرسایشی
توافقات بشردوستانه در شرایطی که هنوز شکاف‌های سیاسی و نظامی عمیق میان طرفین وجود دارد، هرچند ضروری و انسانی، اما نمی‌تواند تضمین‌کننده پایان جنگ باشد. ادامه حملات نظامی، مانند عملیات پهپادی اوکراین، و شروط سخت‌گیرانه روسیه برای آتش‌بس، گویای این است که هر دو طرف در تلاش‌اند تا با حفظ مواضع قدرت، دست بالا را در مذاکرات داشته باشند.
از منظر نظامی، اوکراین با حفظ توان دفاعی و انجام حملات هدفمند، نشان داده که قصد ندارد با فشار نظامی کوتاه بیاید. روسیه نیز با شرط‌گذاری‌های سیاسی و نظامی، می‌کوشد خواسته‌های راهبردی خود را در میز مذاکره تحمیل کند.
از منظر سیاسی، فقدان اراده واقعی برای مصالحه و ادامه سیاست‌های فشار، مسیر صلح را پیچیده‌تر و دور از دسترس‌تر کرده است. مداخلات و رقابت‌های ژئوپلیتیکی نیز مزید بر علت شده و به بی‌اعتمادی‌های تاریخی افزوده است.
بدون تغییر بنیادین در رویکرد‌های طرفین، این جنگ می‌تواند سال‌ها به درازا کشیده شود و پیامد‌های فاجعه‌بار انسانی، منطقه‌ای و جهانی را تشدید کند. تنها با کنار گذاشتن تاکتیک‌های موقت، پذیرش مصالحه‌های سخت و ایجاد فضای اعتماد متقابل است که می‌توان به صلحی پایدار و عادلانه امیدوار بود.
در نهایت، شاید بتوان گفت که در نتیجه نشست استانبول، تنها جسد‌ها به خانه بازمی‌گردند؛ اما روح صلح، هنوز سرگردان و بی‌پناه است.
source